GATSBY VĨ ĐẠI – F. SCOTT FITZGERALD – TÁC PHẨM NỔI TRỘI CỦA “THẾ HỆ LẠC LỐI”
Trong thâm tâm, mình vẫn mong có một ngày nào đó sẽ được đọc một câu chuyện mà trong quá trình đọc thấy giống như đang xem một bộ phim đẹp đẽ; hoặc một MV mà trong đó hai diễn viên chính cãi nhau tung trời, đập phá đồ đạc, đốt lửa cháy rực lên… trên nền nhạc giật ầm ầm. “Gatsby vĩ đại” là một tác phẩm mang đến cảm giác như vế đầu, và một ít giống vế thứ hai.
Giới thiệu nội dung: Truyện được kể theo ngôi thứ nhất, người xưng “tôi” là Nick Carraway, làm nghề kinh doanh trái phiếu, sau chiến tranh thế giới thứ nhất chuyển đến ở West Egg (địa danh hư cấu – gần New York). Ở bờ bên kia vịnh ngăn cách là East Egg (bờ đông của vịnh), có nhà của vợ chồng Tom và Daisy (em họ xa của Nick). Trong một lần sang nhà Daisy chơi thì Nick nghe được chuyện về anh bạn hàng xóm ở tòa nhà bên cạnh mình (West Egg – bờ tây) – tức Gatsby: một đại gia chuyên tổ chức những bữa tiệc hoành tráng mỗi ngày với rất nhiều khách mời giàu có và nổi tiếng – và quen biết một cô gái chơi golf rất hay tên Baker. Trong một lần mời Nick sang dự tiệc ở nhà Gatsby, Gatsby thấy Nick đi với Baker thì nhờ cô nói với Nick giúp hẹn Daisy sang dự tiệc. Baker kể với Nick chuyện thời quá khứ của Gatsby và Daisy: trước khi tham gia chiến tranh, Gatsby giả vờ là người giàu có và anh và Daisy (tiểu thư nhà giàu) yêu nhau, nhưng anh nghèo quá và hai người không cưới nhau được; trong khi chờ đợi Gatsby trở về từ chiến tranh thì Daisy gả cho Tom – một người giàu có đủ điều kiện. Gatsby trở thành đại gia và mua tòa nhà ở West Egg thật ra chỉ vì muốn được ở gần Daisy, hy vọng có một ngày nàng đến nhà mình chơi. Nick nghe xong chuyện đã giúp Gatsby gặp lại Daisy. Hai người gặp lại nhau và gần như nối lại tình xưa. Baker còn kể cho Nick chuyện Tom ngoại tình với bà Wilson vợ chủ trạm xăng. Sau đó, Tom phát hiện ra chuyện giữa Gatsby và Daisy và bắt đầu xảy ra mâu thuẫn. Câu chuyện lên cao trào trong một lần năm người đi chơi chung.
Mặc dù đã mua sách từ cách đây khá lâu nhưng bằng một cơ duyên nào đó, đến bây giờ mình mới đọc hết. Và phần nào hiểu tại sao “Gatsby vĩ đại” được người người khen ngợi như vậy. Được xuất bản vào năm 1925, đến gần một trăm năm sau, khi tiếp cận những độc giả đã thưởng thức quá nhiều tác phẩm nội dung phong phú, cuốn sách này vẫn mang một sức hút kì lạ và độc đáo. Với riêng mình, như đã nói ở phần đầu, giống như xem một bộ phim diễm lệ. Một quá khứ huy hoàng vừa quét qua trong mắt, những ngọn gió thời đại cũ thổi tung cả tâm hồn, để lại nhiều suy tư trăn trở mà vốn ngôn từ hạn hẹp của mình không sao diễn tả được. Nghe hơi sáo rỗng nhưng mình cảm thấy khá là hạnh phúc vì đã đọc được tác phẩm này, trong tương lai chắc sẽ mua bản tiếng Anh để đọc thêm lần nữa.
-
Ảnh: Blue Cat
Thứ ánh sáng xanh xa vời khi đứng ở bờ tây nhìn sang bờ đông
Mình rất ấn tượng với bối cảnh không gian mà tác giả xây dựng nên: hai vùng đất hình hai quả trứng (Egg), được ngăn cách bởi một vũng nước mà theo Nick gọi là “vịnh” cho lịch sự. Đêm đêm Gatsby đứng ở tòa nhà bên bờ tây nhìn sang bờ đông chỉ để thấy một đốm ánh sáng màu xanh đơn độc (được tạo nên có thể do cây cối phản chiếu ánh đèn ở bến thuyền gần nhà Daisy) giống như mãi hoài đuổi theo một viễn cảnh luôn gần trước mắt nhưng không thể nào với tới. Viễn cảnh làm lại chuyện tình đẹp đẽ nhưng dở dang của quá khứ với Daisy. Đây là một hình ảnh đại diện cho sự lãng mạn, tính hình tượng và biện pháp ẩn dụ trong văn chương của Fitdzgerald.
Và cuộc hiến sinh
Cuộc hiến sinh bắt đầu, lãng mạn và đẹp đẽ bằng một nụ hôn dưới ánh trăng, sau đó tựa như thiêu thân lao về phía ánh sáng, Gatsby đã dùng cả đời mình để thực hiện giấc mơ dang dở, dũng cảm băng qua chiến tranh, bôn ba gầy dựng cơ nghiệp, sống giữa những câu chuyện người đời thêu dệt, ngay cả xuất thân của mình cũng từ bỏ, làm mọi thứ để chứng tỏ bản thân cho Daisy thấy, chìm trong niềm hạnh phúc khi ngỡ rằng ước mơ của mình đã thành sự thật. Không biết các độc giả khác thế nào nhưng riêng với cá nhân mình, cái làm mình choáng ngợp không phải sự xa hoa của những bữa tiệc hay sự hoành tráng của tòa nhà, mà là cách Gatsby thể hiện cảm xúc: hồi hộp, lo sợ khi chờ Daisy đến, bối rối và ngớ ngẩn khi đối diện người mình yêu (đến độ Nick bối rối theo), vui sướng và hạnh phúc khi lại được nàng yêu thương, đến mức ngơ ngác. Để rồi tắt hết điện của tòa nhà lộng lẫy một ngày nhận được câu trả lời của nàng: “Em yêu anh ta. Và em cũng yêu anh.” Gatsby khác xa trong tưởng tượng của mình trước khi đọc truyện, đại gia mà, nhưng hóa ra lại chân thành đến đáng thương.
Cuộc hiến sinh kết thúc bằng cái chết vô lý của Gatsby – theo như những bài cảm nhận mình đọc được. Cá nhân mình không thấy nó vô lý mà cực kỳ hợp lý, như thể là điều tất yếu phải xảy ra. Mình đã dự đoán được điều này khi đọc cảnh Gatsby thức trắng đêm để theo dõi, sợ có chuyện xảy ra với Daisy. Cả đời vì Daisy, chết cũng vì Daisy. Một đời theo đuổi giấc mơ, theo đến tận cùng, hiến sinh trọn vẹn. Thật kỳ lạ là mình thấy nhẹ nhõm khi Gatsby chết, mặc dù chỉ có bốn người đến đưa tang anh (sau khi Nick làm đủ mọi cách để có ai đó đến với anh).
Sự điêu tàn và lối sống phù phiếm của người giàu cùng sự tan vỡ của “giấc mơ Mỹ”
Đây là chủ đề chính của những tác phẩm thuộc thế hệ lạc lối (lost generation), cũng là điều mà riêng Fitdzgerald đã chuyển tải xuất sắc qua Gatsby vĩ đại. Không chỉ qua nhân vật Gatsby, ta còn thấy được sự phù phiếm qua chuyện Daisy chọn lấy Tom, qua chuyện Tom luôn mồm chê bai người nhân tình của vợ mình, qua hình ảnh người cha của Gatsby có vẻ tự hào khi đứng trước tòa nhà lộng lẫy của con trai, khoe với Nick tấm ảnh con trai yêu dấu gửi cho mình.
Gatsby không có được Daisy, giấc mơ Mỹ lụi tàn. Người ta nói rằng, anh chỉ là đại gia chứ không vĩ đại (người sáng tạo nên anh mới vĩ đại) nhưng với mình thì Gatsby xứng đáng với hai từ vĩ đại, theo một cách nào đó.
P/s: trên máy là hình từ MV Young and beautiful – Lana Del Rey
Tác giả: Blue Cat
Bạn có thể tham khảo đặt mua tại đây:
